«Γιατρέ, θέλω να σας μιλήσω για ένα πρόβλημα. Να, δεν έχω γεύση ξαφνικά. Κι έχω την εντύπωση ότι δεν μπορώ να μυρίσω τόσο καλά. Νομίζω πως είτε τρώω μήλο, είτε αχλάδι, είναι το ίδιο και το αυτό»!
Πρόβλημα με τη γεύση ή με την όσφρηση;
Καταρχάς, να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ο συγκεκριμένος ασθενής δεν έχει πρόβλημα με το αισθητήριο όργανο της γεύσης του, δηλαδή τους γευστικούς κάλυκες της γλώσσας του. Μπορεί κανονικά να ξεχωρίσει το γλυκό από το αλμυρό και το ξινό από το πικρό. Ακόμη και το umami μπορεί να αντιληφθεί (η 5η γεύση).
«Οπότε γιατρέ, πως και δεν μπορώ να ξεχωρίσω το μήλο από το αχλάδι»;
Το μήλο ξεχωρίζει από το αχλάδι από τη μυρωδιά! Όταν δαγκώνουμε ένα μήλο, αυτό εκλύει ένα άρωμα το οποίο πηγαίνει στη μύτη (από την μπροστινή είσοδο που βλέπουμε κι από την οπίσθια φαρυγγική είσοδο της μύτης) και φτάνει στο αισθητήριο όργανο της όσφρησης, δηλαδή το βλεννογόνο στην οροφή της μύτης. Έτσι αντιλαμβανόμαστε τις μυρωδιές και “τη γεύση” αυτών που τρώμε.
«Ωραία όλα αυτά γιατρέ, αλλά γιατί δεν μπορώ να μυρίσω»;
Αν ο δρόμος είναι κλειστός, πως θα φτάσει το άρωμα στην οροφή της μύτης; Δηλαδή, αν είμαστε κρυωμένοι, τα υγρά και οι πρησμένοι βλεννογόνοι δεν επιτρέπουν στο άρωμα να πλησιάσει το αισθητήριο όργανο της όσφρησης, οπότε δεν μυρίζουμε (ανοσμία). Μόλις περιγράψαμε μία οξεία λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος. Αυτή θα παρέλθει μετά από μερικές ημέρες και θα μυρίσουμε πάλι κανονικά, συνήθως. Με κάποια ήπια φάρμακα μπορούμε να υποστηρίξουμε αυτή τη φυσική διαδικασία της επαναφοράς.
«Μα γιατρέ, μια χαρά αναπνέω», θα πει κάποιος.
Σωστά, υπάρχουν κι οι οξείες λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού, που δεν δρουν “κλείνοντας το δρόμο”, αλλά επιδρούν στο ίδιο το αισθητήριο όργανο της όσφρησης, εκφυλίζοντας τα νευρικά κύτταρα της όσφρησης. Σε αυτήν την περίπτωση, υπάρχει δυστυχώς υψηλότερη πιθανότητα να έχουμε μόνιμο πρόβλημα με την όσφρησή μας. Θα προσπαθήσουμε βεβαίως να αντιμετωπίσουμε την εκφύλιση αυτή με οσφρητική προπόνηση και κάποια φάρμακα, αλλά δυστυχώς η προσπάθεια μπορεί να αποτύχει. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει πιθανότητα να επανέλθει η όσφρηση, ακόμη και μακροπρόθεσμα.
Άλλο σχετικά κοινό αίτιο αποτελεί η χρόνια ρινοκολπίτιδα με ή χωρίς πολύποδες (συνήθως με πολύποδες). Εδώ, η απώλεια όσφρησης οφείλεται στον ίδιο μηχανισμό που προκαλεί κι η οξεία λοίμωξη, μόνο που σε αυτήν την περίπτωση η λοίμωξη μεταπίπτει σε χρόνια φλεγμονή. Η αντιμετώπιση εδώ είναι πολυποίκιλη και η όσφρηση μπορεί να βελτιωθεί ή ακόμη και να αποκατασταθεί πλήρως.
Ένα σπάνιο αίτιο ανοσμίας αποτελεί το τραύμα κεφαλής, όπου δυστυχώς κόβονται οι ίνες του οσφρητικού νεύρου ακριβώς πάνω από την οροφή της μύτης και χάνεται η όσφρηση (τουλάχιστον μέχρι να επιτευχθεί το τεχνολογικό επίτευγμα του οσφρητικού εμφυτεύματος). Άλλα σπάνια αίτια αποτελούν ψυχολογικοί παράγοντες κι όγκος του προσθίου λοβού του εγκεφάλου (για αυτό και συνιστάται μαγνητική τομογραφία σε επιμένουσες περιπτώσεις). Σε κάθε περίπτωση επισκεπτόμαστε τον Ωτορινολαρυγγολόγο μας!
